Η ΠΑΝΑΓIΑ ΧΡΥΣΑΦΙΤΙΣΣΑ - ΤΟΥ ΚAΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ του Ν.Αργείτη

ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ  ΤΟΥ Ν.ΑΡΓΕΙΤΗ
ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ
Εκεί που συγκρούστηκαν και ενώθηκαν πολιτισμοί αφήνοντας τα αποτυπώματά τους
Η ΠΑΝΑΓIΑ ΧΡΥΣΑΦΙΤΙΣΣΑΣ - ΤΟΥ ΚAΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ
Η πασίγνωστη αυτή εκκλησία της Υπεραγίας Θεοτόκου, βρίσκεται ΝΑ του Ελκόμενου Χριστού, δίπλα στη μεγάλη κάτω πλατεία (Μεγάλη πέρα Τάπια) του Κάστρου.
Είναι χτισμένη το 17ο αιώνα στη θέση του παλαιού ναού, της Παναγίας Οδηγήτριας, που προϋπήρχε πριν το 1150, σαν παλαιά Μονή.
Στην κάτασπρη και όμορφη αυτή εκκλησία βρίσκεται η σεπτή (σεβάσμια) θαυματουργή και ιστορική εικόνα της Παναγίας Χρυσαφίτισσας ή Χρυσαφιτίσσης,
έργο του 15ου-16ου αιώνα, σχήματος μικρού, εξαιρετικής όμως Βυζαντινής τέχνης.
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, η εικόνα αυτή βρισκόταν στην ομώνυμη εκκλησία του χωριού Χρύσαφα, που βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ από τη Σπάρτη
(προς την πλευρά του Πάρνωνα).
Mία ημέρα όμως η εικόνα βρέθηκε από μία γριούλα στην πλατεία του Κάστρου - πριν χτιστεί η εκκλησία - δίπλα στο πηγαδάκι με το γλυφό νερό, που υπάρχει εκεί.
Οι κάτοικοι τότε του Κάστρου της Μονεμβασιάς την τοποθέτησαν
στον Ελκόμενο Χριστό, αλλά η εικόνα έφυγε απ' τη θέση της και ξαναβρέθηκε
στο σημείο όπου είχε παρουσιαστεί αρχικά.
Έτσι χτίστηκε ο ομώνυμος ναός, προκειμένου να δεχτεί την Αγία εικόνα της
Παναγίας, δίπλα ακριβώς από το πηγαδάκι, και από τότε το γλυφό νερό του θεωρείται ιαματικό και χρησιμοποιείται ως αγίασμα.
Σε κάποια γιορτή της όμως, που λάμβανε χώρα κάθε χρόνο από τότε με κάθε
επισημότητα, είχαν παραστεί και κάποιοι έμποροι από τα Χρύσαφα, για να την
προσκυνήσουν και να προσφέρουν τα τάματά τους, αλλά όταν είδαν την εικόνα,
την αναγνώρισαν και ανέκραξαν: "Οι Μονεμβασιώτες μας έκλεψαν την εικόνα
μας, τη Χρυσαφίτισσά μας".
Μάλιστα αξίωσαν και πέτυχαν να γίνει δίκη προς τούτο, στην οποία κέρδισαν
και ο δικαστής τους απέδωσε την εικόνα.
Αφού την παρέλαβαν, την μετέφεραν μετά τιμών και δόξης στα Χρύσαφα,
όπου την τοποθέτησαν στο ναό τους, εντός του θρόνου της. Όταν οι κάτοικοι
του χωριού τελείωσαν τις δεήσεις και έκλεισαν το ναό, την ίδια νύχτα η εικόνα
έφυγε και ήλθε ξανά στο ναό της, στη Μονεμβάσια και όπως αναφέρει η παράδοση: "έκτοτε παρέμεινε εις τον εν αυτή ιερόν ναόν της, ποιούσα θαύματα τοις
πιστώς προσερχομένοις".
Από τότε η Παναγία Χρυσαφίτισσα θεωρείται πολιούχος και προστάτιδα της
πόλης μας (Μονεμβασιάς) και η Χάρη της τιμάται με κάθε επισημότητα κάθε
χρόνο την επόμενη ημέρα (Δευτέρα) της Κυριακής του Θωμά, όπου πλήθος Πιστών απ' όλη τη Λακωνία συρρέει(κυρίως την παραμονή) για να την προσκυνήσουν και πολλοί ακόμη να εκπληρώσουν τα τάματά τους προς αυτήν.