Η ΣΠΑΡΤΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ


H Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών, στο πλαίσιο της δράσης της για τη σύνδεση της Λακωνικής Σπάρτης με τους λοιπούς οικισμούς που φέρουν το όνομά της ή/και σχετιζόμενα με αυτή μνημεία ανά την υφήλιο και η οποία πραγματοποιείται με τη συμβολή του προγράμματος Erasmus Plus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την προσωπική εργασία τριών ευρωπαίων και μη φοιτητών/τριών (σ.σ. θα δημοσιοποιηθεί η εν εξελίξει έρευνά τους το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα), «μοιράζεται» με τους πολίτες της Σπάρτης το ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα της επονομαζόμενης «Σπάρτης της Ρωσίας» ή, αλλιώς, «Σπάρτης του Καυκάσου», με αφορμή την Ημέρα Μνήμης της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Η Σπάρτη ή Σπάρτα (ρωσικά: Спа́рта) αυτή, λοιπόν, είναι ένα μικρό σχετικά χωριό στην περιοχή Αντίγκε-Χάμπλσκι της Δημοκρατίας των Καρατσάι-Τσερκεσίων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στη δεξιά όχθη του ποταμού Μπολσόι Ζελεντσούκ, και αποτελεί διοικητικά μέρος του αγροτικού οικισμού Απσουά.

Το χωριό ιδρύθηκε από τους Έλληνες του Πόντου το 1924, οι οποίοι εκδιωγμένοι από τους Νεότουρκους και αργότερα από το κεμαλικό καθεστώς εγκαταστάθηκαν στον Βόρειο Καύκασο την περίοδο της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου (1916-1923). Οι Έλληνες πρόσφυγες από τον Πόντο μέχρι το 1924 συγκεντρώνονταν στο μεγαλύτερο ελληνικό χωριό της περιοχής Χασάουτ-Γκρέτσεσκογιε, το οποίο ιδρύθηκε το 1864.

Αρχικά, το χωριό Σπάρτη ήταν το κέντρο της ελληνικής κοινότητας στην ευρύτερη περιοχή της πόλης Μινεράλνιγιε Βόντι, αλλά με την πάροδο του χρόνου, λόγω και της περαιτέρω εγκατάστασης Ελλήνων, το χωριό έχασε την αρχική του «υπόσταση». Το 1935, το χωριό μεταφέρθηκε διοικητικά στην περιοχή Κουβίνσκι (πρωτεύουσα - χωριό Ερσακόν), διατηρώντας, όμως, δικό του ανεξάρτητο συμβούλιο. Ωστόσο, το 1957, το χωριό υπήχθη οριστικά στο συμβούλιο του γειτονικού χωριού Απσουά της περιοχής Αντίγκε-Χάμπλσκι, «χάνοντας» έτσι τη διοικητική του αυτονομία.

Το βασικό αξιοθέατο του χωριού, εκτός από τη φυσική ομορφιά της «παραμυθένιας» δασο-στέπας του Καυκάσου που το περιβάλλει, είναι η πολύ όμορφη εκκλησία βυζαντινού ρυθμού της «Ζωηφόρου Τριάδος». Για την ιστορία, αν και οι εργασίες για την ανέγερση του ιερού ναού ξεκίνησαν το 1991, ολοκληρώθηκαν αρκετά χρόνια αργότερα, καθώς μόλις στις 14 Απριλίου 2018, ο Αρχιεπίσκοπος του Πιατιγκόρσκ και της Τσερκεσίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κ.κ. Θεοφύλακτος τέλεσε την πρώτη Θεία Λειτουργία στον καθαγιασμένο ναό.

Τέλος, σύμφωνα με την πανρωσική απογραφή πληθυσμού του 2010, ο συνολικός πληθυσμός του χωριού μειώθηκε από 653 κατοίκους το 2002 σε 569 το 2010. Παρά ταύτα, είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι η δημογραφική του σύνθεση παραμένει κατά βάση ελληνική, όπως φαίνεται και από τον κάτωθι πίνακα. Αρκετοί απόγονοι των κατοίκων της Σπάρτης μένουν στις μέρες μας σε άλλες περιοχές του Καυκάσου και στην Ελλάδα.

Εθνότητες	Αριθμός	Ποσοστό, %
Έλληνες	409	71.9%
Ρώσοι	100	17.6%
Κιρκάσιοι	9	1.6%
Άλλοι	51	8.9%
Σύνολο	569	100 %

Ενδεικτικό δείγμα της αγάπης που τρέφουν οι «Σπαρτιάτες» αδελφοί μας για τη «μητέρα πατρίδα» είναι το τραγούδι «Σοφία εμέν' λέγνε με. Η Σπάρτα εν' η πατρίδα'μ», το οποίο είναι γραμμένο στην ποντιακή διάλεκτο την οποία κρατούν ακόμη ζωντανή. Συνθέτης και στιχουργός του τραγουδιού είναι ο γνωστός και παλιός λυράρης των Ελλήνων της Ρωσίας, Ηλίας Πετάνοφ, και το ερμηνεύει συγκινητικά η 11χρονη «Σπαρτιατοπούλα» Σοφία Τσαχτσάχοβα (Μαριάδη).

https://www.youtube.com/watch?v=_FKdr3LaP98

Να ευχαριστήσουμε στο σημείο αυτό τον ιστορικό και φίλο της Εταιρείας, κ. Βασίλη Τσενκελίδη, και να σας παραπέμψουμε στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο του στο Pontos News (βλ. https://www.pontosnews.gr/699846/pontos/i-mikri-sofia-apo-ti-sparta-toy-kaykasoy-latreyei-ton/?fbclid=IwAR1uT-lVITzOLyOq7lHnvQQJ4B9TfrBK2FfgGBGeRSRCSWoCSIXyUmgbv6I).

Τέλος, η Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών επικοινώνησε με το σχολείο της Ρωσικής (ή Καυκάσιας) Σπάρτης και τον διοικητή της περιοχής Αντίγκε-Χάμπλσκι κ. Καρντάνοφ Σουλτάν Νουριντίνοβιτς (Kardanov Soultan Nurdinovich), και σε μια προσπάθεια εμπλουτισμού της βιβλιοθήκης του σχολείου με ελληνικά συγγράμματα, θα αποστείλουμε ενδεικτικούς τίτλους βιβλίων με αναφορά στη Σπάρτη και στη Λακωνία, κατόπιν της σχετικής γενναιόδωρης προσφοράς των Εκδόσεων «Αδούλωτη Μάνη».Μετά το πέρας του πολέμου στην Ουκρανία, ευελπιστούμε να κατορθώσουμε να εντάξουμε τους μαθητές και τους αποφοίτους του σχολείου σε προγράμματα ανταλλαγής νέων, έτσι ώστε να κατορθώσουμε να επισκεφθούν -έστω για μία φορά- τη «μητροπολιτική» Σπάρτη.

Συγχαρητήρια Επιστολή
Ο Σύλλογος Ποντίων Λακωνίας «Ο Πόντος» συγχαίρει την Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών για τη δράση που υλοποιεί, με στόχο τη σύνδεση της Λακωνικής Σπάρτης με τους λοιπούς οικισμούς που φέρουν το όνομά της ανά την υφήλιο.

Με μεγάλη συγκίνηση πληροφορηθήκαμε από το σχετικό Δελτίο Τύπου, πως αποτέλεσμα της έρευνάς σας ήταν η ανακάλυψη της Σπάρτα, ενός μικρού χωριού στην περιοχή Αντίγκε-Χάμπλσκι της Δημοκρατίας των Καρατσάι-Τσερκεσίων της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το χωριό ιδρύθηκε από τους Έλληνες του Πόντου το 1924, όταν αυτοί εκδιώχθηκαν από το κεμαλικό καθεστώς και εγκαταστάθηκαν στον Βόρειο Καύκασο.

Τον πόνο του ξεριζωμού βίωσαν και οι δικές μας οικογένειες, όταν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή,εγκατέλειψαν τη γη του Πόντου για να βρούν καταφύγιο στη μητέρα πατρίδα, δημιουργώντας από την αρχή χωριά και οικισμούς, όπως τη Νέα Λιβερά στη Λακωνία. Η είδηση της ύπαρξης της Σπάρτης του Καυκάσου, μας προσέφερε ρίγη χαράς και συγκίνησης.

Ο Σύλλογός μας, σε μια συμβολική κίνηση, θα ήθελε να προσφέρει στο σχολείο ή στην εκκλησία του χωριού μια βυζαντινή εικόνα του οσίου Νίκωνος του «Μεταννοείτε», Πολιούχου της Σπάρτης (ο οποίος είχε καταγωγή από τον Πόντο), με την ευχή να είναι προστάτης και βοηθός τους.

Παραμένουμε στη διάθεσή σας.



Με εκτίμηση


Για το ΔΣ του Συλλόγου


Η Πρόεδρος


Νεοφωτίστου Μαρία