Πολυτεχνείο 1973-2021: «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δε θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο."

Ιστορική επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973 η 17η Νοέμβρη! Η σημασία της έγκειται στο ότι ήταν η τελευταία μεγάλη ιστορική πράξη του λαού μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία έγραψε με το αίμα των παιδιών του ζητώντας «Ψωμί Παιδεία, Ελευθερία». Ήταν μια πράξη που έδωσε στην κοινωνία μας την μακροβιότερη περίοδο ειρήνης, ανάπτυξης και δημοκρατικής σταθερότητας. Έχει σημασία να πούμε ότι η ιστορική μνήμη αποκτά ιδιαίτερο νόημα, μόνο όταν συνδεθεί με τη ζωή και την πράξη, όταν βαπτιστεί στο σήμερα. Και σήμερα μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση με τεράστιες οικονομικές απώλειες και την καταστροφική εισβολή στη ζωή μας της πανδημίας covid19, καλούμαστε να δώσουμε σαν κοινωνία μια άλλου είδους μάχη: της διαφύλαξης της ζωής και του κατακτημένου επιπέδου από μια απειλή με διαστάσεις που δεν είναι δυνατόν να υπολογιστούν. Η μάχη αυτή είναι πολύ σκληρή γιατί φέρνει τον θάνατο σε συμπολίτες μας και τη συμφορά στην οικονομία.

Όμως ο ελληνικός λαός έχει διδαχθεί από το παρελθόν. Οι κρίσεις μπορούν να νικηθούν όταν τις αντιμετωπίζει ενωμένα και με ευθύνη. Αυτή είναι σήμερα η προσπάθεια.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν μαζική και δυναμική εκδήλωση της λαϊκής αντίθεσης στο δικτατορικό καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών που έλαβε χώρα στην ελληνική επικράτεια με διάφορες ενεργητικές και παθητικές μορφές τον Νοέμβριο του 1973. Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές και η οποία κλιμακώθηκε σε αντιχουντική εξέγερση, καταλήγοντας σε αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, ύστερα από μια σειρά γεγονότων, αρχής γενομένης με την είσοδο άρματος μάχης στον χώρο του Πολυτεχνείου και την επαναφορά σε ισχύ του σχετικού στρατιωτικού νόμου που απαγόρευε τις συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Είχαν προηγηθεί, στις αρχές του ίδιου χρόνου, οι μεγάλες κινητοποιήσεις φοιτητών στη Νομική Σχολή τις οποίες η δικτατορία κατέστειλε με άγρια βιαιότητα πιστεύοντας ότι θα σβήσει τη φλόγα της αντίστασης. Τελικά το αντίθετο συνέβη. Στο Πολυτεχνείο η εξέγερση μπορεί να πνίγηκε στο αίμα αλλά ήταν και το κύκνειο άσμα, μια πύρρειος νίκη της δικτατορίας.

Το δίδαγμα της ιστορίας

Η ιστορική αυτή μέρα είναι μια μέρα περισυλλογής, μάθησης, διδαγμάτων και αξιολόγησης των δικών μας πράξεων, σε σχέση με την ιστορία και τις γενιές που έδωσαν το αίμα τους και μας κληροδότησαν το πνεύμα του αγώνα για τη ζωή, την ελευθερία και τη δημοκρατία!

Ας σκεφτούμε την ιστορία και ας αναρωτηθούμε: «Τι κάνουμε εμείς σήμερα;» Ο καθένας μπορεί να απαντήσει ψάχνοντας μέσα του.

Για όλους η ιστορία αυτή πρέπει να έχει πάντα διδακτικό περιεχόμενο. Δεν είναι ιστορία μόνο για τα βιβλία. Είναι ιστορία – οδηγός για δράση. Οδηγός για το μέλλον της χώρας και της δημοκρατίας!

Όσο καλύτερα γνωρίζουμε σε βάθος τη ζωντανή και μαχητική ιστορία του λαού μας, τόσο πιο σωστά εξοπλιζόμαστε για ν’ αντιμετωπίσουμε τις σημερινές προκλήσεις κατά των συνταγματικών, δημοκρατικών, εργασιακών και ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε! Το φασιστικό φαινόμενο που εξέθρεψε δικτατορίες, πολέμους, και εκατόμβες θυμάτων ξανασηκώνει κεφάλι στην Ευρώπη και σε όολο τον κόσμο. Αν δεν το χτυπήσουμε έγκαιρα υπερασπίζοντας τη δημοκρατία, αυτό θα τσακίσει κάθε δημοκρατία και κάθε δικαίωμα.

Από τον φασισμό, μόνο απώλειες μπορεί να έχει ο λαός και η χώρα. Άλλωστε, η προδοσία της Κύπρου και η κατοχή μεγάλου μέρους της από τα τούρκικα στρατεύματα αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έγινε ενάντια σ’ αυτούς που συνωμότησαν και κατέλυσαν το καθεστώς που οικοδομήθηκε μετά τη φασιστική κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο. Ένα καθεστώς, με πολλά κενά ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, που στην ουσία άφησε την πόρτα ανοιχτή στους επίορκους συνταγματάρχες, έτσι ώστε να βάλουν στο «γύψο» την λειψή εκείνη Δημοκρατία.

Τη Χούντα την αποτελούσαν στρατιωτικοί που κατείχαν θέσεις-κλειδιά στον στρατό και είχαν τις «πλάτες», τόσο των Αμερικανών «συμμάχων», όσο και τη συναίνεση του Παλατιού, που αποτελούσε το άντρο όλων των συνωμοσιών και των αντιδημοκρατικών επεμβάσεων στην πολιτική ζωή της χώρας.

Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ξεκινάει τη δράση του από το 1952 ως στρατοδίκης στη δίκη-παρωδία του Νίκου Μπελογιάννη. Συνωμοτεί συνεχώς και στο τέλος οργανώνει με μια ομάδα επίορκων αξιωματικών του Στρατού το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου το 1967, με την στήριξη ξένων δυνάμεων. Η δικτατορία επιβάλλεται στη χώρα μας και καταργείται κάθε συνταγματικό και δημοκρατικό δικαίωμα του λαού!

Σκοτάδι, καταπίεση, συλλήψεις, δολοφονίες, εξορίες, φυλακίσεις, βασανιστήρια και μαζική βία, ακολούθησαν αμέσως με την επιβολή της.

Απαγορεύονταν ακόμη και οι συναθροίσεις άνω των 3 ατόμων. Απαγορευόταν να συζητούν και να έχουν άποψη για τη δικτατορία. Απαγορεύτηκαν οι δημοσιεύσεις ελεύθερου λόγου. Όλα τέθηκαν υπό λογοκρισία, οι εφημερίδες, τα θέατρα, τα βιβλία, τα τραγούδια. Ο συνδικαλισμός τέθηκε υπό απαγορευτικό έλεγχο.

Στα σχολεία απαγορεύτηκε στους εκπαιδευτικούς να διδάσκουν την πραγματική ιστορία και τα δικαιώματα της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

Όμως σε τέτοιες στιγμές ο λαός μας δείχνει το μεγαλείο του και η απάντηση είναι η εξέγερση για την ελευθερία. Είναι η Ρωμιοσύνη που εκεί που νομίζουν ότι πάει να σκύψει, πετιέται, ορθώνεται και γράφει νέα ιστορία δόξας!

«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δε θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις,
τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές,
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες
– μα ούτε βήμα πίσω.
(…)
Και πρόσεξε: μην ξεχαστείς ούτε στιγμή».

Τάσος Λειβαδίτης

Η εξέγερση των φοιτητών το Νοέμβρη του 1973 «δεν ήταν σπορά της τύχης, αλλά ώριμο τέκνο της ανάγκης και της οργής» του λαού μας. Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν αποτέλεσμα συνεχών και αφανών αγώνων του λαού που στέναζε κάτω από τον φασισμό. Ήταν αποτέλεσμα δράσης αντιδικτατορικών οργανώσεων που ανέλαβαν να οργανώσουν το λαό και τη νεολαία μέχρι να πραγματοποιηθεί ο ξεσηκωμός. Ήταν αποτέλεσμα της σκληρής αντίστασης και πάλης των πολιτικών κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις φυλακές που δεν προσκύνησαν την δικτατορία. Ανάμεσά τους και πολλοί επαγγελματίες και μικρομεσαίοι, ως σάρκα από τη σάρκα του λαού, που αγωνίστηκαν και υπέφεραν μαζί με τους άλλους κρατούμενους υπερασπίζοντας τη δημοκρατία και την ελευθερία.

Οι νέες γενιές πρέπει να διδαχθούν από την ιστορία για να μπορέσουν να υπερασπίσουν τη δημοκρατία και την ελευθερία από κάθε απειλή, αν θέλουν να μη περάσουν από τα δεινά που πέρασαν οι προηγούμενες γενιές.

Κλείνοντας, είναι ελάχιστη απότιση φόρου τιμής η αναφορά των ονομάτων των επισήμων νεκρών που έχασαν τη ζωή τους από τις δυνάμεις ασφαλείας κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Πολυτεχνείου το 1973.
Σπυρίδων Κοντομάρης
Διομήδης Κομνηνός
Σωκράτης Μιχαήλ
Toril Margrethe Engeland
Βασίλειος Φάμελλος
Γεώργιος Σαμούρης
Δημήτριος Κυριακόπουλος
Σπύρος Μαρίνος
Νικόλαος Μαρκούλης
Αικατερίνη Αργυροπούλου
Στυλιανός Καραγεώργης
Μάρκος Καραμανής
Αλέξανδρος Σπαρτίδης
Δημήτριος Παπαϊωάννου,
Γεώργιος Γεριτσίδης
Βασιλική Μπεκιάρη
Δημήτρης Θεοδώρας
Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας
Αλέξανδρος Παπαθανασίου
Ανδρέας Κούμπος
Μιχαήλ Μυρογιάννης
Κυριάκος Παντελεάκης
Ευστάθιος Κολινιάτης,
Ιωάννης Μικρώνης

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ